Deel dit artikel

Waarom is stressmanagement belangrijk voor studenten?

Wat is stress?

We ervaren allemaal stress in ons leven. Er zijn veel voorkomende stressfactoren die we allemaal herkennen, zoals grote veranderingen in het leven, onzekerheid over de toekomst, ziekte, conflict en financiële problemen. Hoewel deze onze mentale gezondheid danig op de proef kunnen stellen, hoeft stress niet negatief te zijn. In bepaalde omstandigheden kan een korte periode van positieve stress ons zelfs motiveren om succesvol te zijn en obstakels te overwinnen. Tijdens de coronacrisis kreeg bijna iedereen te maken met meer stress, vooral jongeren. 

In een rapport uit 2021 van de Britse liefdadigheidsinstelling Student Minds staat dat “met name jongeren het zwaar kregen te verduren door de coronacrisis, vanwege beperkt onderwijs, minder goede arbeidsperspectieven en minder sociaal contact met leeftijdsgenoten werden ze driedubbel getroffen.”¹  

Zijn studenten bijzonder gevoelig voor stress?

Ja, we weten dat stress echt vaak bij studenten voorkomt. De NHS zegt: “Studeren aan de universiteit kan een stressvolle ervaring zijn, maar ook leuk en spannend.  U voelt zich misschien gestrest over gaan studeren aan de universiteit, examens, deadlines voor studieopdrachten, samenwonen met mensen die u niet liggen of nadenken over de toekomst.” ²

Zelfs vóór corona gaven talloze Europese en Amerikaanse onderzoeken consistent een hoog percentage studenten aan dat last had van stress en angst als gevolg van een groot aantal factoren. Veel van deze studenten durfden niet goed over problemen met hun mentale gezondheid te praten en waren bang om te worden gestigmatiseerd als ze hulp zouden zoeken.

³

⁴

⁵

Waarom ervaren studenten zo veel stress?

Gaan studeren aan een universiteit of hogeschool is een belangrijke nieuwe fase in het leven, die verschillende uitdagingen met zich meebrengt. Behalve dat jongeren zich moeten aanpassen aan academische eisen en de druk van deadlines, ervaren veel van hen tegelijkertijd voor het eerst hoe het is om zelfstandig te leven. Het is een tijd waarin ze zich snel moeten aanpassen. Ze gaan van de vertrouwde routines die ze kenden als kind naar de realiteit van volwassenheid: omgaan met huisgenoten in een nieuwe stad, vrienden maken, een beperkt budget beheren en misschien wel de verantwoordelijkheid voor een parttime baan naast hun studie. Al deze veranderingen kunnen zowel angst als opwinding met zich meebrengen.

Enkele van de factoren die studenten het vaakst noemen als stressfactor zijn:

• Studiedruk en deadlines
• Examens
• Problemen met tijdsbeheer
• Ongezonde gewoonten, zoals te veel alcohol drinken
• Zich eenzaam voelen of heimwee hebben
• Slechte eetgewoonten vanwege budget/omstandigheden
• Financiële druk en schulden
• Slechte accommodatie
• Vriendschaps- of relatieproblemen
• Aanpassen aan een nieuwe omgeving
• Faalangst
• Zorgen over arbeidsperspectieven

Welke mogelijke stresssymptomen zijn er?

Volgens de Britse liefdadigheidsinstelling MIND voelen mensen die last hebben van stress zich vaak:

• Geïrriteerd
• Angstig
• Overbelast
• Niet in staat om plezier te maken of uit te kijken naar het leven
• Onrustig, niet in staat om zich te concentreren of hun gedachten uit te schakelen

Na verloop van tijd kunnen deze gevoelens de stress van studenten verergeren, doordat ze hierdoor in een vicieuze cirkel terechtkomen waarin ze geen beslissingen kunnen nemen, situaties vermijden in plaats van ze onder ogen te zien, te veel eten of drinken en van vrienden en familie vervreemden. Ze kunnen ook last krijgen van fysieke symptomen die steeds hinderlijker worden, zoals paniekaanvallen, slapeloosheid, spierpijn, buikpijn en hoofdpijn. Stress kan onze emotionele en fysieke gezondheid ernstig beïnvloeden, dus het is belangrijk om de symptomen te herkennen en actie te ondernemen om ze aan te pakken en te beheersen.

⁶

Wat kan ik doen om de oorzaken van stress aan te pakken en er beter mee om te gaan?

Bent u een student die zich gestrest voelt, dan hebt u waarschijnlijk zorgen die binnen een of meer van de volgende categorieën vallen:

• Studiestress
• Stress over uw accommodatie
• Sociale stress
• Financiële stress

Voor welke uitdagingen u ook staat, er zijn diverse belangrijke strategieën en vaardigheden die iedereen kan leren om stress te verlichten en te beheersen. 

Neem de touwtjes in handen en blijf positief
Het gevoel dat u geen controle meer hebt over uw problemen, is een van de belangrijkste oorzaken van stress. Door actief de touwtjes in handen te nemen en uw angsten aan te pakken, krijgt u het vertrouwen om een oplossing te vinden. Een positieve kijk en zoeken naar dingen om dankbaar voor te zijn, is ook een goede manier om stress tegen te gaan. Er bestaan een heleboel mindfulness-apps die u hierbij kunnen helpen.

Beheer uw tijd
Het kan erg stressvol zijn als er een deadline aankomt en u bijna geen tijd meer hebt. Als u weet dat tijdbeheer een probleem voor u is, zijn er apps die u kunt gebruiken om alles op een rijtje te zetten. U kunt er taken mee opsplitsen in beheerbare stukken die u kunt aanpakken zonder overweldigd te raken. Plan pauzes in om te rusten en te eten, maak onderscheid tussen dringende en niet-dringende taken en noteer een planning zodat u het gevoel krijgt alles beter onder controle te hebben.

Leer budgetteren
Maak gebruik van een eenvoudige spreadsheet om uw inkomsten en uitgaven in balans te houden. Let op aanbiedingen voor studenten en kortingen online en in winkels. Probeer het maximale uit uw budget te halen.

Zorg goed voor uzelf
Zorg voor een regelmatig slaappatroon. Steeds op dezelfde tijden gaan slapen en opstaan helpt om stresshormonen tegen te gaan en een positief gevoel te houden. Lichaamsbeweging en gezonde voeding zijn ook belangrijk voor uw welzijn. Gebruik geen alcohol om u beter te voelen, het helpt maar even en u kunt zich er uiteindelijk nog slechter door voelen. Blijf even weg van social media wanneer u zich niet goed voelt. Vergeet niet dat het leven van andere mensen meestal niet zo perfect is als ze online laten blijken. Neem de tijd voor uw favoriete activiteiten, of dat nu lezen is, naar muziek luisteren of taarten bakken.

Laat zien wie u bent en vraag om hulp
Praat met vrienden, praat met familieleden of vraag om hulp bij uw hogeschool of universiteit. Soms is alleen al het delen van uw zorgen de eerste stap om er beter mee om te gaan, een ander perspectief te krijgen of middelen te vinden om u te helpen.

Zoek gezelschap
Door gelijkgestemde mensen te vinden, voelt u zich verbonden, verbetert u uw stemming en krijgt u belangrijke sociale ondersteuning. Zoek naar activiteiten zoals clubs en verenigingen, want wat u ook leuk vindt, er is altijd een groep waar u zich bij kunt aansluiten, of het nu gaat om sport, muziek, informatica, games of amateurtheater.

Hoe kan het leren van deze stressmanagementvaardigheden mij in de toekomst helpen?

Het goede nieuws is dat als u nu leert omgaan met studiestress, u hier iets positiefs van kunt maken voor de toekomst. Wanneer u een stressvolle situatie ziet als een kans in plaats van een bedreiging, kunt u de kracht van die stress benutten om uw energie een boost te geven, uw focus te versterken en u te motiveren om te reageren op tegenslagen. Telkens wanneer u positief reageert op een uitdaging, zoals een essay schrijven onder tijdsdruk of een presentatie geven aan studiegenoten, bewijst en verbetert u uw eigen vermogen om uw doelen te bereiken.

Als we eenmaal hebben geleerd om stressvolle situaties te overwinnen en te beheersen, neemt ons vermogen om in de toekomst met stress om te gaan toe. Door stress goed onder controle te houden, leren we onze hersenen om er de volgende keer effectiever mee om te gaan en ontwikkelen we onze veerkracht. We kunnen positieve stress zelfs actief verwelkomen door uit onze comfortzone te stappen met nieuwe ervaringen, die zowel fysiek, mentaal als emotioneel kunnen zijn. Hoe vaker we slagen, hoe zelfverzekerder en vastberaden we worden en hoe beter we tegenslagen of teleurstellingen aankunnen.

Gezondheidspsycholoog Kelly McGonigal, PhD, die in 2013 een van de populairste TED talks heeft gehouden over de voordelen van stress, zegt dat wanneer u leert om anders naar stress te kijken, u minder angstig en capabeler wordt. McGonigal zegt:

“Als u denkt dat stress ervoor moet zorgen dat u wegrent van een tijger, is dat natuurlijk geen nuttige manier om op situaties te reageren. Maar als u begrijpt dat wat u als stress ervaart het biologische mechanisme is waarmee u leert, groeit en uw kracht ontwikkelt, dan krijgt u een totaal ander inzicht.” ⁷

Studenten die leren omgaan met stress, kunnen zonder angst problemen aanpakken en obstakels overwinnen. Deze persoonlijke groei versterkt hun zelfvertrouwen en genereert een positieve cyclus van vooruitgang en voordeel. Door te leren om rustig te blijven, zelfs in veeleisende situaties, zullen deze studenten succesvol, tevreden en gezond zijn. Misschien wel het belangrijkste is dat deze essentiële levensvaardigheden een waardevol troef zijn bij sollicitatiegesprekken, stages en uiteindelijk op de werkvloer.

Waarmee begin ik om mijn stress te verminderen?

De WHO (Wereldgezondheidsorganisatie) heeft in 2020 een gratis werkboek uitgebracht vol praktische informatie, tips en technieken voor iedereen die waar en wanneer dan ook stress ervaart.

In Doing What Matters in Times of Stress wordt het volgende aangeraden:

1. Aarden: leren focussen en betrokken en aandachtig zijn
2. Losmaken: omgaan met moeilijke gedachten en gevoelens
3. Handelen op basis van uw waarden: manieren vinden om te handelen naar wat voor u belangrijk is en de mensen en situaties om u heen positief beïnvloeden
4. Vriendelijk zijn: voor onszelf en voor anderen
5. Ruimte maken: voor uitdagende gedachten en situaties in plaats van ze te vermijden⁸

Onthoud:

• Vraag om hulp
• Sla geen lessen over en vermijd geen deadlines
• Zorg goed voor uzelf
• Doe mee aan buitenschoolse activiteiten
• Sport en eet goed; zorg voor een gezonde geest in een gezond lichaam
• Slaap voldoende
• Houd contact met vrienden en familie
• Lach, dans en maak plezier voor een goed evenwicht

1. University Mental Health: Life in a Pandemic Listening to higher education communities throughout 2020/2021 [↩]
2. Student stress [↩]
3. Mental health statistics: stress [↩]
4. University students’ strategies of coping with stress during the coronavirus pandemic: Data from Poland [↩]
5. Undergraduate Student Reference Group [↩]
6. How to manage stress [↩]
7. A Stanford psychologist has a simple mental exercise for tackling student stress [↩]
8. Doing What Matters in Times of Stress [↩]