Wat is chemische onbalans en kan dit worden verholpen met een dieet?
Alle functies, berichten en impulsen in ons lichaam worden door onze hersenen gestuurd. Wat gebeurt er als onze hersenen bepaalde voedingsstoffen tekortkomen of niet de brandstof krijgen die ze nodig hebben om ons optimaal te laten functioneren? Dit heet ook wel een chemische onbalans: wanneer de neurotransmitters – de chemische boodschappers in de hersenen – niet stabiel zijn.1
Hoe ontstaat een chemische onbalans?
Iedereen kan een chemische onbalans krijgen. Het is niets om u over te schamen. Onderzoek heeft verbanden aangetoond tussen chemische onbalans en bepaalde psychische aandoeningen zoals depressie en angst.2 Alles wat bepaalde neurotransmitters beïnvloedt, zoals een gebrek aan lichaamsbeweging of bepaalde voedingsstoffen in uw dieet, kan een onbalans veroorzaken.
Hoe houdt u de neurotransmitters in uw hersenen in balans?
Wanneer uw neurotransmitters in balans zijn, wordt het beloningssysteem in uw hersenen geactiveerd en komt er dopamine vrij, waardoor u zich positiever en gelukkiger voelt. Als er dopamine vrijkomt, herkennen onze hersenen de actie die daarvoor heeft gezorgd en voelen we een drang om die actie te herhalen om dat aangename gevoel nog eens te krijgen. Er zijn dingen die u kunt doen om de vrijgave van dopamine te stimuleren. Hoe vaker u deze dingen doet, hoe gemakkelijker ze worden.
Kom vaker in beweging. Als u een tekort aan dopamine hebt, staat bewegen misschien onderaan uw lijst met prioriteiten. Maar volgens onderzoek3 kan zelfs een korte wandeling in de frisse lucht uw stemming flink verbeteren door de chemische stoffen en neurotransmitters in de hersenen in balans te brengen.
Leer nee te zeggen. Te veel taken op u nemen kan leiden tot stress en verwarring. Als u zich overweldigd voelt door alles wat er van u wordt gevraagd, stop dan even en zeg gewoon ‘nee’. U hoeft niet méér te doen dan u aankunt. Als u dit toepast, voelt u zich snel veel evenwichtiger.
Geniet van uw vrije tijd. Wat doet u graag in uw vrije tijd? Bent u het gelukkigst wanneer u de hond uitlaat? Misschien houdt u van schilderen of tekenen. Misschien vindt u koken ontspannend of bent u het gelukkigst wanneer u tijd doorbrengt met vrienden en familie. Wat u ook graag doet, gun uzelf er de tijd voor.
Kaan een chemische onbalans worden verholpen met een dieet?
Hoewel dagelijkse gewoonten ongetwijfeld invloed hebben op ons dopaminegehalte, en daardoor onze algehele stemming, is een verstoord dieet een van de belangrijkste oorzaken van een chemische onbalans. Ons dieet kan een flinke invloed hebben op ons humeur en heeft een duidelijk verband met chemische onbalans.
Dopamine en serotonine
Dopamine en serotonine – de ‘geluksstofjes’ die verantwoordelijk zijn voor een beter humeur, een betere nachtrust en een beter algeheel welzijn – komen beide in bepaalde voedingsmiddelen voor. Bepaalde fruitsoorten, zoals bananen, bakbananen en avocado’s, bevatten veel dopamine. De bladeren en bonen van fluweelbonen zijn er ook rijk aan. Iets lagere gehaltes zijn te vinden in citrusvruchten, appels, tomaten, spinazie, erwten en bonen. Er zijn ook voedingsmiddelen die veel serotonine bevatten. Denk aan folaatrijke voedingsmiddelen zoals broccoli, donkergroene bladgroenten, peulvruchten, bieten, citrusvruchten en eieren, en aan vezelrijk voedsel zoals volkoren granen, haver, peren en groenten.
Glutamaat en GABA
Glutamaat wordt door het lichaam omgezet in gamma-aminoboterzuur (GABA), waarvan is aangetoond dat het het zenuwstelsel reguleert. Er is een verband gevonden tussen een laag GABA-gehalte en depressie en angst.4 Bronnen van glutamaat zijn zeevruchten, vissauzen, gefermenteerde bonen, miso, zeewier, soja, champignons en spinazie. GABA is onder andere te vinden in kastanjes, in groenten zoals tomaten, spinazie, paddenstoelen, aardappelen en zoete aardappelen, en in volkoren granen zoals haver, tarwe, gerst, rijst en boekweit. Bovendien zijn er voedselbronnen die GABA niet zelf bevatten, maar de productie ervan kunnen stimuleren. Denk hierbij aan probiotische voedingsmiddelen zoals yoghurt en kifir, maar ook groene thee.
Wat betekent dit allemaal voor uw dieet?
Probeer te herkennen hoe bepaalde voedingsmiddelen uw stemming beïnvloeden. Let niet alleen op hoe u zich meteen na het eten voelt, maar ook de volgende dag. Bent u blij, kalm en vol energie of voelt u zich angstig en nerveus? Als u niet goed weet welke voedingsmiddelen uw stemming positief of negatief beïnvloeden, probeer dan een paar weken lang alleen ‘schoon’ te eten (geen bewerkte voedingsmiddelen of verfijnde suikers) en kijk hoe u zich dan voelt. Als u daarna geleidelijk weer andere dingen gaat eten, kunt u makkelijker herkennen wat u wel en niet goed doet.
- https://www.brainforestcenters.com/resources/chemical-imbalance-really-affect-brains [↩]
- https://www.medicalnewstoday.com/articles/326475#what-conditions-are-linked-to-chemical-imbalances [↩]
- https://jnm.snmjournals.org/content/jnumed/41/8/1352.full.pdf [↩]
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17127302/ [↩]
